არყის ხის ფოთლების ძალა

არყის ხე (გვარი: Betula) დედამიწის ჩრდილოეთ ნახევარსფეროშია გავრცელებული. ვერცერთი ფოთლოვანი ხე ვერ უძლებს ისე სიცივეს და ყინვას, როგორც არყი. გაზაფხულზე ის ერთერთი პირველი იფოთლება და თავის მაქსიმალურ აქტივობასაც ამ დროს აღწევს: ის დღეში 70 ლ წყალს ქაჩავს მიწიდან კენწეროსკენ. მას ადამიანის მსგავსად, განსაკუთრებული მიმართება აქვს წყალთან.

არყის ხე ძალინ მოქნილი და გამძლეა. თავისი მოქნილი ტოტებით, ფართო ფოთლებითა და თეთრი ტანით ის გაზაფხულის და ახალი წამოწყებების განსახიერებაა. მისი ხასხასა მწვანე ფოთლები ასხივებენ სინათლეს, სინორჩეს და სინედლეს.

გაზაფხულის დადგომასთან ერთად, ბევრი ცდილობს ფორმაში ჩადგომას.

ძველი კელტებისთვის არყის ხე წმინდა, ხოლო მისი წვენი - სილამაზის სასმელი იყო. ის ასახიერებდა განახლებას და ნათელ მომავალს. მისმა მოთეთრო-მოვერცხლისფრო ქერქმა აქცია ის სინათლის ხედ. მინიშნებას მის სიწმინდეზე დღესაც ვხვდებით. მაგ. ფინურ საუნასა და რუსულ ორთქლის აბანოში დღემდე მიღებულია არყის ხის შეფოთლილი ტოტებით სხეულზე დატყაპუნება, რაც ხელს უწყობს სისხლის მიმოქცევას და სხეულის გაკაჟებას.

არყის ხის ფოთლები შეიცავს ფლავონოიდებს, საპონინებსა და ტანინებს. გაზაფხულზე, მისი ნორჩი ფოთლები განსაკუთრებით დიდი ოდენობით შეიცავს ამ ძვირფას ნივთიერებებს.

არყის ხის ქერქი სამკურნალოდ  შუა საუკუნეებიდან გამოყენება. ის შეიცავს დიდი ოდენობით ბეტულინს, ნივთიერებას, რომელიც მას თეთრ ფერს აძლევს. არყის ხის ქერქის ექსტრაქტების გამოკვლევამ დაადგინა, რომ ბეტულინი აჩქარებს ჭრილობის შეხორცებას.

არყის ხის ფოთლების ჩაის მომზადება სახლის პირობებში არ არის ძნელი. ამისათვის გაზაფხულზე დაკრიფეთ ფოთლის კვირტები და გააშრეთ მზეზე ან ღუმელში დაბალ ტემპერატურაზე. ჩაის მოსამზადებლად კი 2 ჩაის კოვზ მშრალ ფოთლებს დაასხით მდუღარე წყალი და დააყენეთ 10 წუთი.